گردشگری مذهبی یا گردشگری زیارت؟!

در مسائل گردشگردی دوگانه‌ی گردشگری مذهبی یا گردشگری زیارت در شهرهای مذهبی مثل مشهد، کربلا و... همیشه مطرح بوده است و سوال این است که آیا مناسب است برای جذب گردشگر بیشتر به اماکن مذهبی، علاوه بر ساخت هتل‌های باشکوه، تفرجگاهایی مجلل و متنوع مثل موج‌های آبی، پدیده نیز درست کنیم؟ آیا با این سیاستگذاری و زاویه دید در جذب گردشگر موفق‌تر از این نیستیم که فقط به بعد زیارت و امور مربوط به آن بپردازیم؟
هر کدام از معتقدان به این دو رویکرد، دلایل و دفاعیات خاص خود را دارند ولی اگر منطقی و عقلانی به مسئله بنگریم متوجه این می‌شویم که گردشگری اقسامی دارد که شامل گردشگری طبیعی، فرهنگی، تاریخی، تفریحی، ورزشی، زیارت، سلامت، ورزشی و... می‌باشد. و هر شهر یا کشوری یک یا چندین گونه ظرفیت گردشگری دارد که نشانِ اصلی آن شهر یا کشور می‌باشد و گردشگر بر اساس آن نشان، آن شهر یا کشور را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می‌کند. یعنی کسی که می‌خواهد به تفریح برود مطمئنا کربلا را انتخاب نمی‌کند! و یا کسی که به دبی و آنتالیا می‌رود مطمئنا قصد فرهنگی ندارد!
سیاست‌گذاران مناطق گردشگرپذیر نیز برای جذب گردشگر بیشتر نیز بر روی همان نشان اصلی خود سرمایه‌گذاری می‌کنند و از ظرفیت‌های سایر حوزه‌ها که هم جهت می‌باشند به عنوان مکمل بهره می‌برند.
در مورد مشهد خودمان باید بگویم که ما حدود یک میلیارد و ۶٠٠ میلیون مسلمان که ۴٠٠ میلیونشان شیعه و تعداد بسیاری نیز از برادران و خواهران اهل سنتِ محبِ اهل بیت هستند که مخاطب اصلی ما در امر گردشگری محسوب می‌شوند. زائرینی (نخوانید گردشگران) که حاضرند برای زیارت(نخوانید سفر) به این اماکن مقدس از همه زندگی‌شان بزنند. این یعنی کم‌ترین هزینه و بیشترین فایده. یعنی ما می‌توانیم بدون هزینه‌های چندمیلیارد دلاری و فقط با فراهم کردن فضایی متناسب با نشان اصلی‌مان که زیارت است و فعال کردن امکانات در حد نیاز یک زائر (نخوانید مسافر)، بیشترین استفاده را ببریم.
بحث بعدی اینجاست که همه افرادی که در فضای واقعی گردشگری و گردشگران تنفس می‌کنند به آن اذعان دارند؛ این است که برای گردشگر علاوه بر نشان اصلی هر شهر امور حاشیه‌ای مربوط به آن نشان، برایشان جذاب است و به دنبال کشف آن هستند. پس با این حال می‌توانیم با سیاستگذاری صحیح، فراهم ساختن زیرساخت‌های مهم و انجام فعالیت‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای، علاوه بر زائران مسلمان، گردشگران غیرمسلمان هم جذب کنیم و «صنعت فرهنگی توریسم» خود را تقویت کنیم و از قِبَل آن عایدهای مادی و غیرمادی زیادی بهره ببریم به شرط آن که با مطالعه و بررسی‌های دقیق، اقدام کنیم نه تحت جو جهانی شدن و توسعه!
با این ادبیات که لیبرال‌ترین حالت ممکن است و گردشگری را فقط یک صنعت فرض کردیم و تاثیرات فرهنگی، اقتصادی، سیاسی آن را نادیده گرفتیم می‌توانیم گردشگران را از سراسر جهان به اماکن مذهبی خصوصا مشهد بکشانیم و درآمد کسب کنیم ولی چ کنیم که...